Strony 4 i 5 - opis ławek, dachu, dzwonnicy, cmentarza i szpitala

Trochę to trwało ale dobrnąłem do końca opisu kościoła. Nie do końca całego dokumentu ale do końca opisu kościoła. Tym razem udało się odczytać położenie ławek do siedzenia w kościele, umiejscowienie konfesjonałów, wygląd szaf w zakrystii. Ponadto doskonale zostały opisane dachy na kościele (zarówno ten nad główna częścią jak i nad prezbiterium. Ciekawostką jest istnienie przy kościele dobudowanej kruchty.
Rysunek starego kościoła na podstawie gazetki jubileuszowej wydanej w roku 2001 w naszej parafii a zaczerpnięty z ksiąg parafialnych wykonany ok. 1900 roku przez księdza Franciszka Zająca - widok od strony północnej.
W dalszej części można znaleźć doskonały opis dzwonnicy (ufundowanej przez znanego z imienia i nazwiska mieszczanina z Grocholic). Co ciekawe i wymagające dalszego zbadania jest istnienie w tej budowli miejsca na kości czyli kostnicy. Następnie przechodzimy do dokładnego opisu cmentarza znajdującego się dookoła kościoła do którego wiodło aż 5 furtek. Na koniec tych dwóch stron przenosi nas ksiądz Tomasz do opisu postawionego od nowa Szpitala. Niech jednak nikogo nie zwiedzie ta nazwa. W wieku XVIII budynki pod taką nazwą były często mieszkaniem organisty oraz swego rodzaju przytułkiem dla żebraków, dziadów kościelnych i pielgrzymów. Po raz kolejny możemy również przeczytać o przywiezieniu części wyposażenia kościoła od księży Pijarów z Piotrkowa. Poszperałem i dowiedziałem się, że ojcowie pijarzy przenieśli się w 1793 r. do klasztoru Jezuitów a ich kościół został sprzedany ewangelikom, dlatego też pewnie jego wyposażenie było rozprzedawane do innych parafii. Więcej TUTAJ
Zachęcam do czytania, komentowania i pomocy przy odczytywaniu tego co zakryte.

ODCZYTANY TEKST

Ławka w chórze [w nawie głównej – przyp autora] przy ścianie długa pojedyncza aż do filara, na siwo zmalowana,

drugie ławki dwie podłużne do siedzenia w środku kościoła z jednej,

z drugiej strony są cztery siedzenia nowe stolarską robotą, także w

prezbiterium forma jak ściana długa z pulpitem zreperowana ex opposito [naprzeciwko]

ozdobiona [?] nowa ławka pojedyncza z filcem bez pulpitu jest.

Przy drugiej ścianie muru, także ławka mała podmurowana, dwie ozdoby,

stara zreperowana przy chrzcielnicy. Konfesjonały są jeden w prezbiterium

przy ścianie ex opposito [naprzeciwko] drzwi zakrystii, drugi za framugą

przy ołtarzu M[atki] [B]oskiej, trzeci stary z drugiej strony przy ołtarzu Aniołów

Stróżów. Wszystkie są z drzwiczkami i kratkami do słuchania spowiedzi.

I Jeszcze flex orizon przy zakrystii to i dwa konfesjonały

razem sprowadzone z Piotrkowa od księży Pijarów z ołtarzem.

Mensa w zakrystii jest nowa z szufladami czterema na ornaty [?],

na boku trzy szuflady na bieliznę, na wierzchu szufladki cztery

na różne drobiazgi, w środku jest szafka na monstrancję i kielichy

z zamknięciem i drzwiczkami, w których jest lustro trzyćwierciowe

do ubierania się dla księdza z ramkami orzechowymi na rogach

pozłocone … [nieczytelne] wprawione, nowo sprawione kosztuje zł 1.

Z listwami kołki nowo do wieszania bielizny trzema. Od … … … [nieczytelne]

za wielkim ołtarzem.

Także [jest] mensa stara z dużymi szufladami z wiekiem otwieranym

za drzwiami zakrystii.

Dach nad większym chórze kościoła wysoki na łokci 18, w którym

murłaty i belki nowe w ściany wmurowane brzegi, ze wszystkim

nowo dany i gontami pobity z facjatami, jedna na

zachód z okienkiem w środku okrągłym na wotów [?] oprawionych

prętami żelaznymi na krzyż danymi, druga na wschód słońca

sztukami na sagie [?] obje czterema rzędami pobite sznerklami

w … [nieczytelne] po bokach całe przyozdobione, na wierzchu są

szyberki drewniane, zielono malowane. Na jednym chorągiewki

do do zachodu z krzyżykiem pozłacanym, na drugim krzyżyk pozłacany.

W środku tego dachu jest kopułka czyli sygnaturka na 8 sztybrach*

grubych z ankrami żelaznymi wzmocniona, wysoka od

dachu łokci 18. O dwóch dzwonnicach dużej i pomniejszej drugiej

blacha angielska … [nieczytelne] między którymi są okienka gdzie

słupki blachą pobite na okrągło, w okienkach są żaluzje sztuk 8

i gzymsy pod tymi baniami zielono pomalowane.

ad tymi boniami jest sztyber wysoki blachą wokoło jak

rurka osadzony, na którym jest bania 6 gazowa mosiężna

pozłacana, w której jest krzyż na wierzchu 4 łokciowy dubeltowy

gruby z obu stron pozłocony. To jest ze wszystkim nowe.

Dach nad prezbiterium od wschodu słońca w okrąg dany z sztybrem

na zielono pomalowanym, belką pozłacaną i krzyżem płaskim dużym trzyłokciowym

pozłacanym na wierzchu. Wysoki łokci 12 z drugiej strony

do facjaty większego chóru kościoła przysunięty, zreperowany,

podkrokwiony i razem cięgiem z zakrystią ze wszystkim nowo

gontem pobity.

Kruchta* z południa do pobocznych drzwi kościoła szeroka i długa w kwadrat,

łokci 4 przystawiona. Tarcicami na wiązaniu obita. Z sufitem i podłogą

dachem z jednej strony okrągło gontami pobita, w której są

dwoje drzwi pojedynczych z zawiasami i klamkami – nowa.

Dzwonnica była stara spostoszała w roku 1712. Jak … [nieczytelne] była od Andrzeja Roszczyka

obywatela i mieszczanina Grocholickiego fundowana. Tym sposobem nowo

zreperowane słupy wysokie na 12 łokci, 4 duże z wiązaniem na cztery łokcie

od ziemi wywindowane przy ciesi nowe dane i na cztery łokcie od ziemi

podmurowane. Tarcicami do połowy obite zewnątrz i daszek kwadratowy

gontem pobity dany pod okna. Wewnątrz idąc są drzwi jedne pojedyncze z zawiasami i klamką pod tym schody gdzie belki nowe i pułap z którego dzwonią. Dany i nad tym pułapem są okna tarcicami oblatowane w cyrkiel od góry, na wierzchu tych słupów są dwie długie belki przywiązane do dzwonów, gdzie dzwony wiszą nad którymi jest drugi

dach bania permuru kapelusza buksztelkami* gontami

pobity, pod tym drzwi wewnątrz i okna na słupach w … [nieczytelne]. Pod oknami

i dachem gzymsy stolarską robotą, wszystko nowe dane.

Pod oknami jest bania okrągła gontami pobita w której jest sztyber

wysoki na którym stybrze są dwie banie, jedna … [nieczytelne] gontami pobita, druga wyżej okrągła blaszana 4 garncowa siwo z pasem

zielono … [nieczytelne] zmalowana, w której jest krzyż żelazny na trzy

łokcie z obu stron pozłocony. Między podmurowaniem

i pułapem jest od ziemi miejsce na kości czyli kostnica szeroka

i długa na cztery sążnie*. To wszystko nowo wybudowane i zreperowane.

Cmentarz koło kościoła w rynku miejskiego środku, szeroki łokci 60 i długi

tyleż. Nowo z cegły i wapna wymurowane są filary na łokci 3 i … [nieczytelne]

według gruntwagi* po cztery i po pięć łokci osobliwie przy furtkach.

Dachówką kurpiowską, dwa tylko udachowane, reszta jeszcze

nie przykryta, między tymi filarkami kwadratowymi spatia są murowane

z kamienia z cegłą i wapnem długie po 4 łokcie, wysokie dwa na trzy łokcie

według gruntwagi. … [nieczytelne] przykryte tarcicami

i na wierzchu na tarcicach daszek, w środku belkami z wierzchu okrągłymi.

Wyżej poręcze wmurowane w słupach do sztachet. Furty

są cztery na wschód, południe zachód i północ, ale otwarte

bez drzwi tylko są w nich doły i kraty … [nieczytelne] dębowe w filary

wmurowane. Piąta furta jest przy furcie dużej od zachodu

ze schodami murowanymi otwarta. Przy samym kościele jest bruk

z kamienia na łokieć szeroki do okapu wokoło kościoła i dalej na trzy

sążnie od kościoła cmentarz jest nowo uplantowany i doły

porównane, w koło kościoła do prezbiterium. To wszystko jest nowo

zrobione i oprzędzone. Przy którym parkanie jest kilka lip starych.

Szpital Postawiłem budynek na placu gdzie był dawny spostoszały na

rogu przy mieście [?] szpital. Długi sążni 8 szeroki 4, nowy dla organisty i ubogich o czterech izbach i do każdej izby komórka i okno osobne w drzewo i szkło tafelki wprawione.

Z południa jest ganek na słupach dwóch okrągłych z gzymsami pod tym.

Sień do wszystkich izb przechodnia w której jest komin od … [nieczytelne]

Ściany obje murowane z kamieni w glinie na stolcu lepiony. Piece dwa

i sabatniki* dwa, kominy cztery wszystkie murarską robotą

lepione z kamienia w glinie. Drzwi stolarską robotą jest 10 do izb

są drzwi z zawiasami i skobelkami do sieni

duże z zawiasami i zaworkami. Pułap na tym budynku jest z tarcic na

zakładkę całkowitą. Przez sień , izby i komórki podłoga z gliny na … [nieczytelne]

Dach podłużny … … … [nieczytelne] podkrokwiony i gontami pobity. Na ganku

jest krycie drewniane. Chlew mały w tyle.

Ten cały budynek jest ze wszystkim nowy.

* sztyber - dawniej: belka nośna; styber

* kruchta – dawniej część kościoła, przedsionek usytuowany przed głównym wejściem, niekiedy również przed bocznym – do naw lub zakrystii.

Najczęściej wydzielona jest wewnątrz kościoła, choć może być w formie przybudówki wyraźnie wyodrębnionej z bryły budynku.
* buksztelek - konstrukcja wspierająca łukowe sklepienie podczas budowy
* sążeń staropolski –  miara długości która liczyła 1,786 m
* gruntwaga – dawny przyrząd do wyznaczania linii poziomej

* sabatnik - rodzaj pieca do pieczenia ciasta chleba